Τουρμαλίνης

                                     Τουρμαλίνης

Ομάδα  :  Πυριτικά

Κρυσταλλικό Σύστημα :  Τριγωνικό

Χημικός Τύπος : Na (Mg, Fe, Li, Mn, AI)₃ AI₆(BO₃)Si₆ O₁₆(OH,F)₄

Σκληρότητα : 7 -7,5

Ειδικό Βάρος : 3,02 – 3,41

Σχισμός : Ισχνός.

Θραυσμός : Κογχώδης , ανομοιόμορφος.

Χρώμα : Άχρωμο (Αχρωϊτης), ροζ (Ρουμπελίτης), Μπλε (Ιντιγκολίτης,) Μαύρος ( σκόρλ), πράσινος (Βερδελίτης, ουβίτης, δραβίτης),  κίτρινος ( Ελβαϊτης, τουρμαλίνης πλούσιος σε Mn), Καφέ, κιτρινοκαφέ,  (Δραβίτης, Μπουεργκερίτης),  πολύχρωμος ( Ελβαϊτης, Λιντικοατίτης)

Γραμμή Σκόνης : Λευκή

Λάμψη : Υαλώδης

Φωταυγεία ( Φθοριμός) : Μερικές φορές κίτρινη (δραβίτης) πράσινη, μπλε ( ελβαϊτης, λιντικοατίτης), μοβ σκόυρο(αχρωϊτης) ουδεμία (σόρλ).

Αναβάθμιση : Με θέρμανση , ακτινοβολία.

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥΡΜΑΛΊΝΗ

Το όνομα του προέρχεται από την λέξη toramelli  ( σε διάλεκτότης Σρί Λάνκα, πρώην Κεϋλάνης) .  Ολλανδοί  ναυτικοί έφεραν το 1703 τουρμαλίνη  (τότε ονομαζόταν  toramelli) από την Σρι Λάνκα στην Ευρώπη.   Η ποικιλία Ρουμπελίτης είχε χρησιμοποιηθεί ως ημίπολύτιμος λίθος από τότε.     Πιστεύετο ότι διεγείρει τις καλλιτεχνικές ικανότητες και σύντομα έγινε πνευματικός λίθος.  Ως πετράδι , ο τουρμαλίνης έχει πολύ μεγάλη ζήτηση στην κοσμηματοποιία και σε εφαρμογές διακοσμητικών αντικειμένων.  Όταν ο τουρμαλίνης υποβάλλεται σε μηχανική πίεση , αναπτύσσει ηλεκτρικά φορτία στην επιφάνεια του.  Το ίδιο αποτέλεσμα παρατηρείται και αντίστροφα : όταν υπόκειται σε ηλεκτρικό φορτίο , εμφανίζει μηχανική πίεση. Ο επιστημονικός όρος αυτής της ιδιότητας είναι «πιεζοηλεκτρισμός» και ο τουρμαλίνης , όπως και ο χαλαζίας , είναι πιεζοηλεκτικό ορυκτό που φορτίζεται θετικά από το ένα άκρο και αρνιτικά από το άλλο άκρο.  Λόγω αυτής της ιδιότητας, ο τουρμαλίνης χρησιμοποιείται στην κατασκευή μανόμετρων.  Το μανόμετρο  είναι ένα όργανο που μετράει τις διαφορές πίεσης.  Συνήθως αποτελείται από ένα γυάλινο σωλήνα σχήματος U που περιέχει το μέταλλο υδράργυρο , ο οποίος σε κανονική θερμοκρασία δωματίου είναι υγρός.  Οι διαφορετικοί βαθμοί πίεσης προσδιορίζονται από τις διαφορετικές στάθμες σε κάθε βραχίονα του υγρού. Η πίεση του άγνωστου υγρού  υπολογίζεται  από την διαφορά μεταξύ της στάθμης  του και της στάθμης του υδραργύρου.  Ο τουρμαλίνης χρησιμοποιείται μερικές φορές στις ηχοβολιστικές συσκευές και σε άλλα όργανα ανίχνευσης και μέτρησης  των μεταβολών της πίεσης .  Οι έγχρωμες ποικιλίες  του τουρμαλίνη , όταν είναι διαφανείς και χωρίς ψεγάδια , κόβονται ως πετράδια.  Ο μαύρος Σορλίτης  φοριόταν άλλοτε ως κόσμημα πένθους , σήμερα όμως έχει μικρή αξία ως πετράδι.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥΡΜΑΛΙΝΗ

Ο Τουρμαλίνης ανήκει στην ομάδα των πυριτικών ορυκτών . Είναι σύνθετο βοριοπυριτικό ορυκτό αλλά μέσα στο κρυσταλλικό πλέγμα τα συστατικά στοιχεία μπορεί να παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία. Όλες οι μορφές του έχουν την ίδια βασική κρυσταλλική δομή την τριγωνική.  Σε τομή, μοιάζουν με αποστρογγυλεμένα τρίγωνα  και έχουν κάθετες  γραμμές κατά μήκος της επιφάνειας τους.  Ο Τουρμαλίνης είναι βαρύς και αρκετά σκληρός : είναι τρείς φορές βαρύτερος από το νερό και κατέχει το 7  και το 7,5 στην κλίμακα Μος, χαράσσει τον άστριο αλλά χαράσσεται από το τοπάζι.  Όλες οι ποικιλίες τουρμαλίνη έχουν υαλώδη λάμψη.  Οι πιο σκούρες ποικιλίες έχουν δύο κύρια χρώματα, ο επιστημονικός όρος αυτής της ιδιότητας είναι «διχροϊσμος».  Μερικοί σκούροι ρουμπελίτες είναι πλούσιοι σε ινώδη εγκλείσματα και μπορεί να έχουν επιμήκεις  μικροσκοπικές εσωτερικές κοιλότητες , αυτά τα εγκλείσματα  δημιουργούν το γνωστό φαινόμενο του ματιού της γάτας που ενισχύεται όταν το πετράδι κοπεί σε σχήμα καμποσόν.   Ο τουρμαλίνης δεν διαλύεται στα οξέα και οι πλούσιες σε λίθιο ποικιλίες του, π.χ ο Ελβαϊτης, δεν τήκονται.  Μερικά από τα μεταβλητά χημικά συστατικά του τουρμαλίνη  ιδίως ο σίδηρος , το μαγνήσιο , το αργίλιο , και το χρώμιο αντικαθιστώνται πλήρως μεταξύ τους μέσα στη δομή του ορυκτού. Η βαθύτητα του χρώματος στο ρουμπελίτη εντείνεται ανάλογα με το ειδικό βάρος του ορυκτού  όσο μεγαλύτερο είναι το ειδικό βάρος τόσο πιο κόκκινος  είναι ο ρουμπελίτης και όσο πιο κόκκινος είναι τόσο μεγαλύτερη αξία έχει ως πετράδι.

ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ Ο ΤΟΥΡΜΑΛΙΝΗΣ

Ο Τουρμαλίνης αναπτύσσεται σε γρανίτες και πηγματίτες  που σχηματίστηκαν λόγω ηφαιστειακής δραστηριότητας .  Επίσης σε πετρώματα που στην σύσταση τους έχουν μεταβάλει  η θερμοκρασία και η πίεση (μεταμορφωμένα πετρώματα) και σε μερικές ιζηματογενείς  αποθέσεις, όπου λόγω της σκληρότητας του δεν φθείρεται από τη δράση του νερού .  Οι πιο γνωστές πηγές άχρωμου τουρμαλίνη είναι η Βραζιλία και η Καλιφόρνια . Ο ελβαϊτης ανακαλύφθηκε στη νήσο Έλβα , απ  όπου πήρε το όνομα του.  Ο ρουμπελίτης απαντάται επίσης στην Βραζιλία καθώς και στην Βιρμανία , Μαδαγασκάρη, Σιβηρία, και ΗΠΑ.  Ο δραβίτης απαντάται στην περιοχή Δράβα της Αυστρίας , Καναδά, Μεξικό, και ΗΠΑ. Στην Ελλάδα βρέθηκαν κρύσταλλοι τουρμαλίνη στη Βάβδο Χαλκιδικής  και στην Ξανθη.

ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥΡΜΑΛΙΝΗ

Βελτιώνει την μνήμη, εμποδίζει  την δημίουργία ιλίγγου.  Αποφορτίζεταισε νερό και επαναφορτίζεται γρήγορα στο φώς του ήλιου.

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥΡΜΑΛΙΝΗ

Κόβεται σε έδρες , καμποσόν , γλυπτική.

ΑΠΟΜΙΜΗΣΕΙΣ ΤΟΥΡΜΑΛΙΝΗ

Γυαλί.

ΟΜΟΙΑ ΟΡΥΚΤΑ ΜΕ ΤΟΝ ΤΟΥΡΜΑΛΙΝΗ

Αμέθυστος, Χρυσοβήρυλλος, Ολιβίνης, Ρουμπίνι, Σμαράγδι, Ζαφείρι, Τοπάζι, Ζιρκόνιο, Σπινέλλιος, Βεζουβιανίτης.

ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΟΥΡΜΑΛΙΝΗ

Ο Τουρμαλίνης καθαρίζεται μόνο με σαπούνι και νερό.  Δεν πρέπει να γίναιτε καθαρισμός με υπέρηχο ή ατμό.  Οι πολύχρωμοι λίθοι είναι εύθραυστοι στα όρια αλλαγής των χρωμάτων και χρειάζεται προσοχή στη μεταχείριση τους.